ÖZ: Eski Türk destan ve hikâyeleri modern edebiyatın birçok edebî eserine gerek konu gerek tema gerekse tip bağlamında kaynaklık etmiştir. Türk boylarının dağıldığı coğrafyada göçebe yaşam tarzları, çevresindekilerle veya tabiatla mücadeleleri noktasında alp tipini gerekli kılan unsurların başında gelir. Bu yaşam biçiminde mücadele eden erkeklerin yanında kadınların da kahramanlıkları destan ve hikâyelere konu olmuştur. Edebî eserlerin büyük bir bölümünde halk edebiyatı ürünlerinden ilham almayan veya yararlanmayan, Rusya Türklerinin 19. yy.daki en önemli düşünürlerinden biri olan İsmail Gaspıralı, Arslan Kız adlı modern hikâyesinde gerek eserin dilinde kullandığı epik anlatımıyla gerekse yarattığı alp kadın tipiyle eski Türk kültürünü çağdaş bir süzgeçten geçirerek modern edebiyata yansıtmıştır. Onun alp kadın tipi olan Arslan Kız (Gülcemal); vatan ve istiklal sevgisiyle büyümüş, eğitimli, bilgili ve vatan söz konusu olduğunda erkeklerden daha fazla cesur, idealize edilmiş bir tiptir. Onun edebî eserlerinde idealize edilmiş iki önemli kadın tipini görmekteyiz. Biri olması gereken Türk-İslâm kadın tipini yarattığı Darürrahat Müslümanlarındaki Feride Banu ile epik unsurlarla donattığı ama aynı zamanda modernize ettiği alp kadın tipi olan Gülcemal'dir. Bu makalede Rusya Müslümanlarının ilk hikâyelerinden biri olan Arslan Kız'ın epik Türk destanlarından modern zamanın hikâyesine uzanan idealize edilmiş alp kadın tipinin tahlili yapılacak ve Gaspıralı'nın kadınlara bakışı değerlendirilecektir.

Meşrutiyetle birlikte İran'da kadının edebiyattaki yeri de genişlemiş, çağdaş İranlı yazarlar hikâyelerinde kadın başkarakterlere yer vermiştir. Celâl Âl-i Ahmed'in de hikâyelerinde değindiği en önemli konulardan biri toplum, kültür ve gelenek içinde kadının yeri, eğitimi ve aile yaşantısıdır. Celal Âl-i Ahmed, hikâyesine konu ettiği kadınlar üzerinden, toplumsal eleştiri yapar. Bu vurguyu güçlendirmek için karakterlerini toplumun uç kesimlerinden seçer. Kadınların hakir görülmesini, eğitimsiz ve cahil bırakılmasını eleştirir. Bu çalışmada Celâl Âl-i Ahmed'in, başkarakteri kadın olan hikâyeleri üzerine tahliller yapılmış, bu kadınların aile ve toplum içindeki yerleri incelenmiştir. Tahlil edilen hikâyelerden de anlaşılacağı üzere Âl-i Ahmed, hikâyelerinde kadın başkarakterlere sıkça yer vermiş ve bu kadınları genellikle toplumun alt tabakalarından seçmiştir. İster modern ister geleneksel olsun, Âl-i Ahmed'in kadın karakterlerinde bulunan ortak özellik, cehalettir ve kadın karakterlerin çoğu, Âl-i Ahmed'in hikâyelerindeki erkek karakterlerde de görülebileceği gibi ağzı bozuk ve geçimsiz karakterlerdir. Elbette karakterlerin oluşumunda Âl-i Ahmed'in yaşadığı dönemin şartları ve konu edindiği kesimin özellikleri yadsınamaz. Buradan hareketle yazarın yaşadığı topluma ne derece aşina olduğu gözlemlenebilir. Hikâyelerinin bazısı derin tahliller gerektiren metaforlar içerir. Bunların yanı sıra, kadınların toplum içindeki konumunu önemseyen bir yazar olan Âl-i Ahmed'in hikâyelerinde başarılı, eğitimli ve sosyal hayatta itibar sahibi bir kadın karakterin eksikliği de hissedilmektedir.

Gülten Akın, who always approached the poet like a hunter, made her poetry more popular as he became familiar with her personality, thoughts and appreciation. In her first poems, nature, love, separation, longing, loneliness, such as our poet who works on social problems and later took advantage of the possibilities of folk poetry has given products. Her poems in recent years have been a noteworthy name with different ways of saying and wise. Gülten Akın, who is one of the important poets of Turkish literature after 1950, shows the traces of concept in almost all her poems. It is understood that she expresses herself with a poetic understanding that proceeds from individual to collective without departing from her concept. Sometimes there is a lonely young woman, sometimes happy, unhappy, loving, longing, bored, annoyed, and reads. When the poems of Akın are examined, it is seen that the “female” element is in the foreground and this element has an impression that differentiates its poems. Sometimes there is a lonely young woman who is happy, sometimes unhappy, loving, longing, bored, distressed, and the reader sees her emotional adventure 'Akın' in his poems. Key Words: Gülten Akın, female, loneliness, poetry.